Intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) zoals octrooien, merken of modellen, zijn geen doel op zichzelf, maar dienen een doel: bijvoorbeeld het weren van concurrenten of het genereren van licentie-inkomsten. Bij productontwikkelingsprocessen is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijkheden tot het vastleggen van het idee, of een specifiek deel daarvan.
Ook omgekeerd komt u in aanraking met intellectuele eigendomsrechten. Het is belangrijk om in een vroeg stadium van ontwikkeling de ‘Freedom To Operate’ te verifiëren. Is uw idee niet al eerder geregistreerd of elders bekend?

Auteursrecht (Copyright)

Volgens de wet is de ontwerper altijd automatisch eigenaar van het ontwerp. Gebruik van het ontwerp zonder voorafgaande toestemming van de maker of de eventuele rechthebbende geldt in Nederland als een misdrijf. Volgens de voorwaarden van de BNO (Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers) die wij hanteren, krijgt u als klant uiteraard en automatisch een exclusieve licentie om het ontwerp te mogen gebruiken en te verveelvoudigen. Daarnaast is het is mogelijk om een regeling te treffen om het auteursrecht volledig over te dragen, zodat u als opdrachtgever eigenaar wordt van het ontwerp.

Er zijn meerdere mogelijkheden om uw idee te beschermen:

i-DEPOT

Een idee op zich is niet te beschermen, maar dat is wèl het geval met een ‘met de zintuigen waarneembare vorm van een werk van letterkunde, wetenschap en kunst’. Het i-DEPOT is een goedkope oplossing om uw productidee te beschermen. Het doel van een i-DEPOT is het in de toekomst voorkomen van conflicten rond intellectuele-eigendomsrechten. Hierbij is de datum van indienen van het depot veelal de bepalende factor een conflict te kunnen beoordelen. Wel zult u zelf de inhoud van het i-DEPOT geheim moeten houden, als u in een later stadium nog bescherming via het octrooi- of modelrecht wil kunnen aanvragen.

Het depot bestaat uit een tekstuele omschrijving van het idee/product, aangevuld met visualisaties als bijv. een goede schets of mogelijk foto(serie) van een prototype.

Belangrijk het weten is wel dat het i-DEPOT met name een belangrijke eerste stap is in het proces van innovatie, bijvoorbeeld in het voortraject van een merk-, model- of octrooiaanvraag. Het i-DEPOT creëert namelijk nadrukkelijk geen zelfstandig intellectueel eigendomsrecht.

Modelregistratie

Naast het i-DEPOT is ook een van de beschermingsmogelijkheden een modelregistratie. Wat is nu precies een model? En wat leg je nu precies vast in het modelregistratie? Een model heeft als kenmerk dat het voortbrengsel driedimensionaal is. Het gaat hier in tegenstelling tot een octrooi puur om uiterlijk, oftewel de verschijningsvorm. Dit wordt afgeleid uit de kenmerken van met name de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel.

De inschrijving van een model kan voor exclusief recht in de Benelux bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Dit recht is voor een periode van vijf jaar, die voor vier achtereenvolgende periodes kan worden verlengd tot een maximum van 25 jaar.

De inschrijving van een model kan voor exclusief recht in Europa (per land naar keuze te kiezen) via het World Intellectual Property Organisation (WIPO) in Genève. Dit internationale depot biedt de mogelijkheid om rechtstreeks en middels een enkel depot bescherming te krijgen in alle of een deel van de lidstaten, waaronder ook in de Beneluxlanden.

Octrooi (Patent)

Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een exclusief recht, bedoeld om een nieuw product, werkwijze of een nieuwe technologie te beschermen. Door een octrooi profiteert de uitvinder van zijn uitvinding, terwijl de concurrentie die uitvinding niet mag namaken. Een octrooi wordt verleend door de overheid. Zij geeft daarmee de uitvinder de mogelijkheid om op te treden tegen bedrijven die de geoctrooieerde vinding kopiëren. Zodoende kan die de concurrentie op afstand houden. De overheid verleent octrooien om de ontwikkeling van de techniek te stimuleren.

Uw idee moet ten minste aan een aantal vereisten voldoen om dit te kunnen octrooieren:

• De uitvinding moet nieuw zijn (het mag niet al publiekelijk bekend zijn)
• Er moet sprake zijn van ‘uitvinderswerkzaamheid’ (dit is een juridisch begrip dat aangeeft dat de uitvinding niet voor de hand mag liggen)
• De uitvinding moet industrieel toepasbaar zijn

De kosten voor het octrooionderzoek, de aanvraag, het octrooi zelf, en de instandhouding zijn met name afhankelijk van de landen waarvoor de octrooi aangevraagd wordt. Om een octrooi in stand te houden moet jaarlijks in ieder land waar het octrooi van kracht is een bedrag aan de betreffende octrooiraad (de overheid) worden afgedragen. Dit is de zogenaamde ‘jaar taks of kortweg ’taks’. Als het octrooi eenmaal is verleend, kan het aangewezen zijn om actief inbreuken op te sporen en er tegen op te treden. Het is vanzelfsprekend dat dit kosten met zich meebrengt. De totale kosten lopen daarmee uit een van enkele duizenden euro’s tot tienduizenden euro’s.

Bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (voorheen Octrooicentrum Nederland) is meer informatie te verkrijgen over de procedure en de kosten, welke aanzienlijk verschillen afhankelijk van de mate van geografische bescherming. Zo leest u hier alles over de kosten van een Europees octrooi.